BULGARİSTANDA TARİH İMİZİN KÜLTÜR VARLIKLARI
Bulgarstanda Osmanlı hükümdarlığının 600yıllık kültür birikimi bir arada yaşanan Türk Müslüman kültürünün uzun yıllara dayanan yaamıve varlıklarıve güzel medeniyetimizin kültürel birikimlerini günve ğün var een Milyonlarca Türk ve Müslüman insanınızın enerjisiylen, aklı ve fikir düşünçesiylen bu ğünlere getirenBalkanların ön bahçesi olan Rumeli topragındaki Bulgaristan ve oradak Türk ve Müslüman kültürür ve sanat varlığı yanında görsel sanatlar, mimarı kültür sanatları,, Edebiatımız, Eğtim,Din ve Dil Kültürleri, Mutfak, Oymacık gibi daha pek çok alanda gereken ve yüzlerce projeylen Bulgaristan kültür varlığının ğüzel pençeresini açmak istersekBalkanlarda YAPILAN Balkanoloji Araştırmalarına ve inçeleme tespitlerine göre en güçlü en büyü kültür varlığı bakımından en zengin Balan ülkesdir Bulgaristan.Balkanoloji merkezi araştırmalarına göreAnadolu ürkiyesinde olduğu kadar BİLİNEN Türk Dünyasındada kültürel zenginliğinle kendine yer ayıraktadır. Ve böylecede kendi enerjisinle Balkn Çoğrafiyasında kendi sesiyle yer alabilmektedir.Balkanoloji araştırmalarına göre bu konuda Bulgaristan konusunda 600yıllık MİMARİ VE KÜLTÜREL YAPITLARIMIZIN GÜZEL BİR SECERESİNİ ÇIKARARAK ENVANTERİNİ VE ARŞİFİNİ MEYDANA GETİRMEKLE BU ĞÜNE KADAR YÜZYILAR BOYU var olmuş olan kültür eserlerimizin yıkılanı, yakılanı yok olanı tespit edilerek genel olğusunla en son olgusunu mukayese ederek sayısal cedvelinini yapaçagız.
Orta Balkan eteklerinde bulunan Plovdif/Filibe/ ilinin Rozino köyü benim en çok sevdiğim köylerden birisidir.Çünkü doğal yapısınla Sofya- Burgaz demiryolu ğüzargahında olası ve güzeliğinle gelip ğeçen her vatandaşın büyük iğlisini çekmektedir.Bu Rahmanlar köyünde tarihi Tük evleri ve konaklarından başka 1 TARİHİ KÖPRÜ,İ Türk ortaokulu 1 İLK OKULU,
1Hükümet konagı, 1 çok güzel mimari yapılı camisi, 2 çeşmesi v.s. olmak üzere ğüzel balkan köylerinden iridir.Yine Bulgaristanı Kırcaali şehrindeki Ayşe Molla Ceşmesi Türk kültürümüzde nazarı dikatı cekmektedir.Yne kırcali ilinin koşukavak ilçesine baglı Nalbantlar/pokova/ köyündeki tarihi ilk çivili cami çok ilğinçtir. Yalnız agaçtan yapılmış olması başka malzeme kulanılmanası herkesin nazariyetini çekmektedir.Bu ğün Balkanoloji araştırmalarına göre Bulgaristanda bulunan Türk Şirketlerini sayısı9650 adedi bulduğunu bilmekteyiz.Bu şirketlerin bazıları Bulgar ekonomisine büyük gelirler saglamaktadırlar. Mesela Şişe cam, Agaç işleme sanayi, agıt sanayi, inşat, Gıda, tekstil, ğibi birçok dalarda Bulgaristan ekonomisine can damarı görevini yapmaktadırlar.Bulgaristanda Osmanlıdan Cami ve mescit olarak 4800 adet eserimiz kalmış iken 1878/ylı sonrasından sonra 1908 yılnda bunların sayısı2560 aded kadar kalmış son Totaliter Jivkof döneminde ise 1520 aded kaldığı görülmüştür. SON 20 YILLIK ÖZGÜRLÜK İÇESİNDE ULGARİSTANDA HUMBALI BİR cami yapma yarışına gidilerek yok edilenler, yakılanlar ve yıkılanların yerlerine ihtiyac mukabilinde yeni cami ve mescitler bir mantar gibi yerlerindeyenileri çıkarak bu ğün artl 2080 adet cami ve mesçit olduğu açıklanarak 580 adet yen anşaat yapıldığını görmekteyi.Lakin bunların 1000 adedinde din görevlisi iman bulunmaktadır. ACILAN 3 ADET İMAM HATİP LİSELERİ İHTİYACI HALA daha karşılayamamaktadır.
Başkent Sofyada 30 binden fazla Türk ve Müslüman olduğu halde tek bir Kadıseyfulah caminde ibadet yapılmaktadır.İkinçi bir cami ve din merkezi işaatınada Bulgarlar izin vermeyor.YneKARADENİZ KIYI ŞEHRİ Burgazda hazıe camiyi yapılmışken yıktılar ve böyleçe Bulgarlar 12bin Türk ve MÜSLÜMANIN DİNİ VEÇİBELERİNE ZARAR GETİRDİLER.Bulgaristanda Osmanlı kultür varlığında birde Tarım çifliklerinin bol olmasıdır. Bunlardan ziraat tarım çiflikleri, Numune tohum yetiştirme çiflikleri, büyük ve küçük baş Hayvan yetiştirme çiflkleri, Kümes hayvanı TAVUK, HİNDİ, KAZ ÖRDEK yetiştirme çiflikleri, ARIÇILIK ÇİFLİĞİNLE BİRLİKTE HATA SU ĞÜRÜNLERİNDEN BALIK YETİTİRME çifliğleri varmış.Bunlar Deliorman, Tunaboyu, Dobruca, Gerlova, Gülvadisi, RODOPLAR VE Trakya bölğelerinde bulunmaktaymış. Osmanlıda 4000dönümden ez olan kişilere tarım çifliği yaptırıazmış. Bu konuda yasala dahi varmış. En meşhur tarım çiflği Tunaboyu Rusçuk şehr kıyısında yeniköyde NUMUNR TARIM ÇİFLİĞİ , 2 ÜNLÜ İSE Şumnu şehri kıyısında kabük AT YETİŞTİRME ÇİFLİĞİ
Pravadi şehri ,kazanlık, Filibe, pazarjık yanbolu, hazergrad, harmanlı ğibi v.s. ünlü çiflikler varmış.. Bunların yekünü 420 adet kadarmış. Totaliter rejimde ise her köyde tek çiflikler kurularak4680 adet tarım koopretif çifliği kurulmuştur. ŞİMDİ DEMOKRASİDE YİNE YOK EDİLEREK TEK ÇİFLİK ÖZEL OLARAK KALMAMIŞTIR.Osmanlıda Eskizagrada hacı Fatma çifliği,Varnanın Aşagı/dolen/ çifliği, Silistre çiflikleri çok ünlü tarım merkezleri imiş.Bulgaristanda1863 yılarında kurulan bu tarım çiflikleri, 1945 tarihine kadar uzanmıştır.Osmanlıdan Bulgaristana kalan birçok Türk KÜLTÜR İZLERİ KALMIŞTIR.
Zenğin bir tarihmzin olması mimari yöndende çok önemli zengnlik getirmektedir.Evlerimiz, Konaklarımız, Saraylarımız, Köşklerimiz, Yalılarımız,
Camiler, Mescitler, Hanlar, Kervansaraylar, HAMAMLAR, ÇEŞMELER, KÖPRÜLER, Medereseler, OKULAR, SAAT KULELERİ, HASTANELER, DEMİRYOLU GARLARI VE YAPILARI, ŞEHİR VE KÖYLERİMİZİ SÜSLEYEREK AYRI BİR GÜZELİK VERMEKTEDİR.Büyük mimar Mimae Sinan yaşam hayatında Bulgaristana ve Türkiyemize ve Balkanlara yapılan araştırmalarınızdagördükki 81 cami,50 mescit,55 medrese,19 Türe,14 imaret,3 hastane,7 su bendi,8 köprü3 bulgaristanda16 kervansaray33saray,32 hamam,6 mahzen,7 darulkua,48konak, ve yüzlercede mesken olmakla tamamen ölümüne kadar yadiğar 441 adet kültür eseri bizlere örnek olarak bırakmıştır.Bulgaristanda bastığımız herkarış topragın önemini tanımak için önçe tarihimizi öğrenelim . Sonrada kendimizi bir Türk neferi olarak titreyerek bilelim. Çünkü insan oğlu kendi yaratığı öz kültürleriyle yaşamaktadır.. Kültür bir Millettin ruhuduri gıdasıdır.Bir Millettin ruhu ve kültür gıdası yoksa yosunsa insan o zaman sadece kendi güçü ve cesaretinden ibarettir.Buğün Bulgaristanda basıp ğectiğin toprakları tanıyalım. Bu karatopragın üzerinden kimlerin gelip ğeçtiğibi açaba biliyormuyuz. Altlarında yatan ANABABA KARDEŞ VE TANIDIKLARINDAN başka şehitlerimizin kimler olduğunu binlerce kefensiz yatanı ve birçoğunun bizler sizler için şehit düştüğünü biliyormuyuz. Sakın bu şehitlerimizi ve yatan milletimizin varlığını küçümsemeyelim, onları inçitmeyelim.. Yazıktır. Düşünelim Türk ve Müslüman varlığımızı ilmeliyiz.
Cünkü birçoğumuz unutma Şehit babasıdır- Şehit Anası olduğunu unutma her zaman haterlanmaldır.Altan güreşip vermeyelim bu çenet vatanı Dünya olsada bize çenet mekanı.
Lovec şehrinde yetişen tarihçi Ahmed Cevdet paşa, pehlivanlardan Kel Aliço,Sonra Kuvvetli kalem ustası yazar ve din adamı Hüseyin Raci efendi- kendsi uzun müddet Eskizagrada müftülük görevnde bulunmuştur.Rus-Türk harbinle ilğili eserlerinle tanınmaktadı acıoğlupazarcıkta/dobriçte/ 1721 yılında doğan Abdül Kadir efendikomanzade resül kütterin Hattat olup Bulgaristanda muhasebe görmüş, suvari muhasebecisi,- vezr mektupcusu, Defterdae olup devlet hızmetinde iyi mevkilerde görev almıştır.Bulgaristan1923/1940 yıllarında28000 kişi göçte1940/1980 yılları151800kişi göç eder.1980 yılı sonrasında350000 kişi göç eder kovularak göçier1990 yılına kadar devam etmiştir.Genel olarak Türkiyenin Balkanlar ülkesi Bulgaristandan Tporak eorunu olmayan yeğane tek ülke Bulgaristandır.Türkiyenin yalnız tek istegi BURADAKİ Türk ve Müslümanların insan halarından faydalanarak huzur içiminde mutlu olup barış içinde yaşamalarıdır.Haklarınında korunmaarıdır.Sonuçta Türkiye – Bulgaristan veya Balkanlarla olan ilişkilerde misaki milliden ödün vermeden arışçıl bir siyaset izlemektir.Balkanooji araştırmaları dışında 1998 mali bütçesi ile proğramlaşan Dışülkeler ve balkanlardaki Miari kültür izlerimiz ve eserlerimizi araştırmak ve meydana çıkarıp restrasyona gidilmesi çalışmaları1998/99 yılı hız kazanmıştır.. Bu ğüne kadar GEREK BALKANLARDA GEREKSE Kırımda 70 eser, Bulgaristanda650 eser kosovada229 easer, Makedonyada410 eser, Macaristanda40 eser,Romanyada87 eser,Yunnistanda90 eser, olmakla yapılan tespit ve araştırmalarda çıkan en mühim sonuçlardır.Balkanoloj özel kütür araştırmasına göre bu eserlerin sayısı her nekadar fazla gözüksede genede tam yeteri derecede olmayıp daha etkin bir şekilde araştırılmış olsa daha çok kültür izleri çıkaçagından emimim. Çünkü Balkanoloji araştırmaları son birkaç sene sarfında yalnız Bulgaristanda 1.444,486 adet türk kültür eseri meydana çıkarması aktif araştırmanın semerisidir.Osmanlı 3 kıtaya yayılmasınla Asya, AVRUPA VE Afrika olmak üzere Balkanlarda en güçlü medeniyetinle ortaya çıkmaktadır. Balkanlarda ve Bulgaristanda sergilediği bu kültür zemginliği adeta ortada br vitrin misalidir.. Balkanlar bir serhat çoğrafiyası olmakla Osmanlılar için özel bir anlamda taşımaktadırlar. Bu ğün hala birok gerçekleri görmek lazımdır. Türkiyemizde azınlıklar çok, Boşnaklar, pomakar, tatarlar, yaşayor, Bulgaristanda ise 3.65.350 kişi Türk ve Müslüman insan yaşamaktadır. Etrafımızda Türkiye, ege, Marmara, Karadeniz gibi bölğelerde yaşayan Balkan halklarının çoğu boşnaktır. Bu nedenle, önümüzdeki tarihi fırsatları kacırmadan Türkiye Barışçıl siyasetinle, ekonomisinle, sosyo kültürel anlamlı yakınlaşmasınla her zaman Balkan çoğrafiyasının ve Kafkasların yanında olmakla beraber Asyadakilerin bile kültürel iraslarına sahipçıkaak gözlemler altına almaktadır.Buradaki Türklük ve İslami sentemizin varlığı ezelden olmasınla tarihten gelen bir kültürel izlerimizin bagının var olmasıdır. Yalnız kültürel olmayıp hem dinsel, hem dil ve mimari kültürel zenginliğimiz olmasından başkada YAKINLIKLARIMIZ Fatihin Torunları olmamızı bilinçleştirmektedir.Balkanları ve Bulgaristan Türk ve Müslümanlarını hiçbir zaman yok sayamayçagımız gibi kefkasladaki ırkdaşlarımızıda bu konumdan ayıt edemeyiz.Çünkü hepimiz bir ırkın insanıyız ve bir mrfrniyet kültürünün havasını solumaktayız.Buda bir noltada Türk kültürünün karekterinde var olan hızlı ve perçinleşmiş bir şekilde bir alt yapının oluşmasıdır. Ve gerekmesidir.Veri bankasına göre bu çoğrafiyada üzerinde yaşayan yetişen, genç beyinlere ihtiyac vardır.Tarih geçmişi Dini kültürel ortaklık DİLCEDE kültürel yakınlaşmayla birişnirine bağlamaktadır Bizler uluslar arası renada en büyük avantajımızdır..
Bu avantajı yitirmemek için artık ileriye ivediliklegörmeli velimizi bu taşın altına hiç çekinmeden koymalıyız.Balkanoloji olarak çalışma ve araştırmalarımızda ulaştığımı netiçe görünümü tarihin bir çilvesidir.Balkan çoğrafiyasındaki Türk ve Müslüman toplumunun kültürel birikimleri ve zengin eserleri biz araştırmacılara büyük ilğinçlikler oluşturmaktadır..Balkanlarda vuku bulamn ilk göç 2çi Sultan Murat döneminde başlamıştır
Tersine başlayan göçlerde1800yıları aşlamıştır.Acı ve gerçek olan sızıları unutarak geçmiş yıların devamıdır.Yinede göç geriye başlamıştır. . Bu ğün artık Türkiyeden Bulgaristana 9650 iş adamı giderek burada üretim yapıp ekonomiye ve Bulgar hükümetinede destekler saglamaktadırlar.ARTIK Türk iş adamlarının yatırımlarınla büyük degişiklikler oluşmaktadır.
Bulgaristanın kalkınmasıda sanayinin gelişmeside birçok yatırımların yapılmasından teşkil olunmaktadır.İşte Barışın, özgürlüğün ve hak ve adaletin Demokrasiye getirdiği katkılarlan ülkeler içersinde işbirliğinin ve yakınlaşmanın dostluğ gösterlerinin bir aynası böyle olsa gerek.BULGARİSTANDA OSMANLIDAKİ KÜLTÜR VARLIĞIMIZ.
Bu kültürel varlıklarımız OSMANLI-BULGAR ÇARLIĞI- TOTALİTER DÖNEM DİR.
