BALKANLARDA TÜRK KÜLTÜRÜNDE KADIN KIYAFETLERİ

Balkan coğrafiyası  Bulgaristanda Tarihi kültürümüzde geleneksel Türk  Kadının  giyim kuşam ve kıyafetleri medeniyetimizin  ve tarihi göçlere baganmakla birlikte Orta Asyadan 

Türkmenistandan Merv  şehrinden  yola çıkarak Anadoluya ve Balkanlara bir su damlası gibi yayılan  soyumuzun kökleri Tarihimizde  Yürük ve Türkmen  asılı olup  Bizler Balkanlar ve Rumeliye yayılarak   yorulmak bilmeyen Tarihin   kökleri olaRAK  DAGILMIŞIK.  Balkan Çoğrafiyasında ise Fatihin  Torunları olarakta yiğit ve çalışkan bir  Türk nesli olarak Anadolunun Karaman-konya Erzuru    -izmir gibi muhtelif  bölgelerinden gelen Türkleriz.

Şimdi Size Balkanoloji  araştırma merkezi olarak, Bir Göçmen Araştırmacısı Niyazi Akkılıç olarak- konuya Mevlanamızın birkaç sözünüde hatırlatmadan   geçmeyceğim.Herğün biryerden geçmek ne iyi.Herğün bir yere konmak ne güzel.Bulanmadan, UsanmadanDönmeden  HİÇTE YILMADAN.  Su ğibi akmak, su gibi olmak, nehir gibi  uzamak ne hoş.Diye sesleniyor BİZLERE HAZRETİ MEVLANA.. Bizlerde Balkan- Rumeli

 Türkleri olarak Balkan çoğrafiyası toprakları üzerinde bulunmamızla Tarihimizin  köklerini bu bölğe ülkelerinde   Asırlar boyu yaşatmaktayız.Anadoludan – Balkanlara SU GİBİ FIŞKIRARAK-  ÇOĞALAN NEHİR SULARI GİBİ AKARAK-Dağılmışık her bir yöne.

Steplerde, Balkan Dağlarında, başı dumanlı ormanlarda ve ovalarda yaşamaya alışık , rüzğar yanığı,yüzle, yagız oğuz boylarının mert yiğidgüçlü dag gibi, sakinaz konuşan kendilarinden son derece güven duyulan emin insanlar olmakla, birçok maçeralar görerek , atlatarak, bekleyen ve  kahramança yut oçagını savunan asil Türklerdik.İşte kısaça Balkan- Rumeli Türklerinin kısa tari ve kültürel yaşamından ve boyutundan  cizgiler..

Balkanoloji  dil, kültür  tarih   araştırmalarını  yörüten  Niyazi Akkılıç  Özel  araştırmalarınla birlikte Rumeli Platformu çatısındaki  gurubunla bilimsel çalışmalarınla birlikte Rumeli Platformu  merkezinde açtığı Balkanlarda Balkan Türk Kadının Giyim ve KUŞAM KIYAFETLERİ  adlı sergiden vereçeğim  bazı   kadın ve gelinlerimizin, kızlarımızın    zamanlama sına göre, bayram ve  Dini geleneklerde ve merasimlerde kulandıkları  giyim kuşamın bazı özellikleri hakında    geleneksel açıdan bilğiler sunmaktayım.Türk   Kızlarının ve Gelinlerimizin günlük yaşamında daha çok  şalvar- gömlek- yelek- bunlar önçeleri yün, ipek, pamuk  ve keten   işlemelerden  özel ev  dokuma tezgahlarında dokunarak tarihsel bir kültür sanatını oluşturmaktaydı. Bu ğibi işlemler Balkanlarda ve Anadoluda  hala azı  yörelerde  vardır. Çünkü Dokuma kültürü bizimle  yaşamımıza iç içe girmiştir.Diğer yönden Pazar ve DÜKKANLARDAN, ÇARŞIDAN ALINAN  DEĞİŞİK RENKTE   GİYSİLERDE  HER  KADIN VE  GELİN KIZIMIZIN KENDİ  ZEVKİNE VE BEGENİSİNE GÖRE   ALINIR VE TERZİLERDE DİKTİRİLİRDİ. Bunlar renk renk, çok çan alıçı olup telli pulu, çok süslü , sırmalı , ipekli Bindalı   elbiseler düğün ve   merasimlerde  büyük dikkati çekmekteydi.Biz Türl milleti, ayni agaçın  meyvası gibiyiz. Bunun için gerek anadoluda olsun, gerek ORTA ASYADA OLSUN, Ana ve Babanın verdiği  terbiye ve GENEL KÜLTÜRÜMÜZ   BİZDEN HİÇ KOPMAYAN AYRILMAYAN BİR  NESNEDİR.

Balkanlarda   birçok etnik gurupların yer alması bile Türk geleneksel giyim kuşamında   ve  yaşam dünyamızda çok az  cuzi bir farkla  kültür  varlıklarımız ve geleneklerimiz yaşatılmakta ve genç nesilere   örnek olur derecesinde temsil edilmektedir. Karamanlı- koyalı- İzmirli- Erzurumlu- Karadenizli İÇ ANADOLUDA Türkiye cumhuriyetinin  her bir buçagında bakıp inçelediğinizde Birde Bulgaristanı  ele alıp bir görelim bakalım kuzey doğu Bulgaristanın Deliormanlısı, Gerlovası,Tunaboylusu, Dobrucası, Karadeniz boyları, GÜLVADİSİ,,Güney lisi, rodoplusu, pirin ve Rila Makedonyalısı hepsi ayrılmaz bir bütünün  çekirdeği gibidir.Samnki biribirlerinden hiçbir farkı olmadığı gibi ayni kökten  gelen göbek bağları gibibirlikte kesilmişçesine Ayni Atanın Ayni Irkın Türkleriyiz.Şimdi burada  tarihimize  ara verip gelelim  Bulgaristandaki  ve Balkan Coğrafiyasındaki yaşayan Türk ve Müslüman kızlarımızın, gelinlerimizin, kadınlarımızın Türk  kültüründe  var olan giyimi ve kuşamı ile ilğiligeleneksel   yaşamlarındaki tarihsel  kültürel zenginliğimizin varlığına.

Balkanoloji araştırmasına göre- Biz TürklergEREK ortaasyada olsun, gerek Anadolu Türkiyemizde, gerek Dünyamızda bulunan Türkler olsun, Çinde olsun, Balkan ve Rumelide olsun.  Şunu görüp anladıki, Türk milleti Ayni Hamurdan  yoğrulan  Ekmek gibiyiz.Bu nedenlede çok az bir farkla  gelenek ve görenekleriizde, Örf ve Adetlerimizde kültürel  farklılıklar  çok az bir farkla diğer bölğelerde yaşayan Türklerin giyim kuşamı yalnız  ayni olmasınla az bir   terzilik  farkı  göükmektedir. Buda  Şalvarların  daha bol  veya dar  biçimde dikilişindedir.Yani   öz ayni dikim  terzi farkı azbirşey görünmektedir. Bu durun kadın giyiminde olduğu kadar Erkek giyimlerindede görünmektedir.BulgaristandaBabamda  ve Annemde gördüğüm giyim kuşam tarzı Tam bir Osmanlı hükümdarlığından kalma bir giyim şekliydi. Babam  BAINDA SARIKLI FESİNLE,  Çuha aba  çarşır gaytan süslemeli üzerine eldokuması  alaçarenkli bir  yakasız gömlek ve üzerine kuşakbağlardı, Ayagında Hayvan derisi çarık ve sarğı bağlardı.  Kadınlar ŞALVAR VE Antari giyerek eşarp bağlayarak  öyle   sokaga çıkarlardı.. Bu durum 1965 yılına kadar devam etmişti. Ben o vakit  25 yaşlarında  yeni evli bir gençtim.İşte bu yaşlarda bu konumu araştırmaya ve inçelemeye   merak ederek bende   kültürel ve tarihsel duyğular uyandırmıştı.Bulgaristan Türklerinin  giyimi kuşamı,, kültür varlığı çok zengin ve derin içeriklidir.Folklorumuz, Türkülerimiz, şarkılarımız, ninilerimiz,  destanlarımız, agıtlarımız, muziğimiz kiyimiyle kuşamıyla tam bir bütündür.

Bizler , Balkan-Rumeli Türkleri olarak yaşadığımız ve uyğuladığımız bu zenğin kültürümüzü  balkan ülkeleri  olarak  hep birlikte  yapabilineçek işbirliği sayesimnde çalışmaların yapılmasını Balkanoloji merkezi olarak  çok uyğun görmekle birlikte- Bulgaristan Ziyaretimde Sofya Balkanoloji Ensütitüsünü ziyaetimde PRF. Dr.Hristo Vakarelski adındaki  bir Bulgar bilim adamından aldığım bilğilere göre, Bulgaristanda yöre yöre il, il, ilçe ilçe,  köy köy  dolaşarak milli kıyafetlerin ve muhtelif giyim kuşam   kıyafetlerinin araştırılıp inçelemeye alındığını hatta bu konuda renkli katoloğlar basarak tanıtım yaptıklarını gördüm.

Balkanoloji  özel Araştırma başkanı olarak Niyazi Akkılıç diyorki,BizdeTürkiyemizde   Resmi Kamaldan bir Balkan KÜLTÜR ARAŞTIRMASI VE ENSÜTÜTÜSÜ KURSAK, Buradaki araştırmalar sayesinde Etnoğraf müzesini kursak,, Milli Türk kültür sanatının tarihini bilimsel acıdan emin ellerlen araştıraya gidilse , inanıyorunki büyük  fayda ve katkılarımız milli kültürümüze yardımçı olur.Ben niyaziakkılıç olaak1970 yılı göçmen geldim.Bulgaristanda TOTALİTER REJİMİN Türk KÜLTÜR ZENĞİNLİĞİNE NASIL BÜYÜK DARBELER VURDUĞUNU GÖZLERİMLE GÖRDÜM.Baskıları da kendim yaşadım.

Bu saldırıları Bulgar ırkçıları, bizim Dilimize, Dinimize, giyim ve kuşamlarımıza, gelenek ve görenekle, örf ve adetle  v.s. gibi hususlarda yapılan zulümlerdi.  Balkanoloji araştırmalarını  dernek olarak1978 yılında kurdum. Balkanoloji demek- ulusal bilim kültür araştırması demektir.Bu Balkanoloji  araştırmasını derneğimiz kapanması dolayısınla o ğünden bu ğüne kadar  özel   kuruluş olarak Niyazi Akkılıç olarak başkanlığını yapmaktayım.Bulgaristanda Deliormanda  ve köyümüz podayvada giyilen kara fereceyi hi unutmam. 10-12 yaşlarındaydım. Temmuz sıçağının   ortasında Başından Topuğuna kadar yün dokuma yakalı veya yakasız kara fereceleri hiç unutmam ve çok iyi hatırlayorum.Analarımızın, bacılarımızın bir hiç uğruna   sıçakta    karafereceye bürünmesini halada yadırgayorum.Ama o zaman Çocukmuşum.Deliormanda SANDIKLARDA SAKLANAN  GYİM KUŞAMLA sırmalı  şalvar,kenarlı gömlekler, sırmalı yelekler,  pulu üçkurlar,  süsler, gelin başları süsleri,, çevreler, keseler,  v.s. gibi. Erkeklerde ise POTUR, ÇARŞIR, GÖMLEK, KUŞAK YEŞİL KIRMIZI, SARIKLI FESLER, RENK RENK ÖRMELİ ÇORAPLAR, V.SÇ GİBİ

Bu güzelim milli kıyafetlwer  hala kıyı buça saklanmaktadır.Deliormanın   müstesna  varlıklı ailelerinde bunlar bulunmaktadır. Düğünlerdede hala kulanılmaktadır. Balkanoloji araştırmasına göre ARTIK BU GİYİSİLERİN YERİNİ YENİ MODA ELBİSELWR ALMAKTADIR..Artık yeni çagın  yeni insanları olarak1975 yılından itibaren Balkan çoğrafiyasındada büyük değişiklikler  örünmektedir.. Bu değişim eskinin yerini yeninin alması  demektir.BAZI Deyimlerin açıklık getirilmesi- Takke- Yünden yapma şapka- başa geçirilir.Çember-Başörtüsü- bazı yerlerde Yemeni derler. Deliormanda Yemeni- kundaraya denir.Başörtüleri Anadolu kadınları gibi  bağlanmayıp, daha çok  Çenenin altından bağlanmaktadır. Sıçaklarda Beyaz baş örtüleri kulanılmaktadır.Balkanoloji başkanı diyorki ,

Bulgaristan Milli kültürüne büyük  destek ve  yatırımlar yaparken, acaba Türkiyemizde hazırlanmış Milli yol haritamızın KÜLTÜREL ÇİZĞİSİ NE YÖDEDİR. Yönü varsa  Balkanoloji özel   Araştırma  başkanlığınla   karşılaştırılmalıdır.Çünkü biz Balkanoloji araştırma gurubu bu işleri daha aktif ve geniş çapta yaparak araştırmalarımızı   çok yönlü  yapmak arzusundayız. Böyleçede daha bilimsel,. Ypabileçeğimiz  eğnin çalışmalar  inanıyorumki  kendi Türk kültür tarihimize ışık tutarak her bir  konuyu   gerektiği şekilde aydınlatılması için  bizlere ışık tutaçaktır. Bizlerin Kendi kültür tarihimize sahip çıkmamız, Her Türkün ve Balkan Rumeli Aydın ve bilim  adamının tarihi kutsal borcu olmalıdır.

Bu konuda bu  araştırmaları   zayıf görmeyerek  her zaman  kuvvetlendirmek için desteklerimizi maddi ve manevi yönden kuvvetlendirmek için  Devletimiz ve  KÜLTÜR Bakanlığımızın    bu işlere alini uzatmasınıda beklemekteyiz.

Balkanoloji başkanı – Gaziosmanpaşa/İstanbul- saygı ve hürmetlerimle selamlar sunarız.

Niyazi akkilic@hotmail.com.tr.   gsm./+905357910694.  http./hurbalkancom.tr./ 

               Balkan Dil, Kültür, Tarih Araştırmaları Merkezi-  Balkanoloji Başkanlığı

                               Başkan Niyazi Akkılıç.