BALKANOLOJİ BULGARİSTAN ÇALIŞMARINDA

 

Balkanların  eğnin ülkelerinden Bulgaristan Türk ve Osmanlı Mimarisi ve kültürleri

Hakkında yazilacak ve araştırılaçak  okadar çok zengin medeniyet sahibiyizki nekadar

Yazsak  yinede azdır.Bu ğüne kadar  Bulgaristanın TÜRK VE Müslüman yerleşim yerleri bilinen 3200KÖY VE 50 ÜZERİNDE  ŞEHİRİN VARLIĞINIARAŞTIRIP BULDUK.

Bulgaristanda yaptığımız araştırma  netiçesinde Balkanoloji başkanlığının  buğün hızmet gören 1660 adet camisi  ve 25 adet tekkesi  ve beş adet Türbesi varlığınla birlikte bunun

Dışında muhtelif 1215 adet  mimari yapı ve kültür eserinin çalışmlar sayesinde bulunmuştur.

Şimdi Bulgaristanda  dört koldan yapılan Balkanoloji çalışmalarımız geri kalan  daha 500 yakın  mimari eserimizin  varlığını ve akibetinin ne olduğu araştırılmaktadır.Bu konuda son 20nisa ve 3mayıs tarihlerinde yapılan  bir araştırmadaki  listemizin varlığını sırasınca vermekteyiz.Balkanololi mimari eserleri araştırmasına istinaden şu bulğular  alınmıştır.

1.Loveec – Lovça şehrinde kapalı köprü ve  64 adet dükanıyla balkanlarda tektir.

2.Lovça şehrinde eski cami diye söylenen hacı hüsrev camisi ayaktadır. Yapımı1756 -57.y.

3.lOVÇADA yine harabe halde  kalan  yahyapaşa hamamı çalışmayor. Depodur.

4.Lovcada   tarihi kalelerimiz hala  dimdik duruyor.

5.Lovcada   birçok Türk evleri,konakları ve sarayları  günceliğini koruyor.

6.Starazagora – Eskizagradaki kıbleye bakan ALTÜSTLÜ Türk evlerikonak ve sarayları.

7. Eskizagrada   6 camiden ayakta kalan Hamzabey cami.yıkılanlarkubbeleri çok süslü idi.

8.Eskizagrada bir de mederese varmış  şimdi yok olmuş.Hamza bey mektepleride 42 adetmiş 9.Eskizagrada  Hamza bey  vakfında olan  çarşısı, ve 6 hamamı ve bir kaplıcası  şimdi bir.

10.Köseli türk köyündehayırsahibi süleymanın  Cuma tekkesi veşeyhi varmış.

11.Eskizagrada855 muazzam dükkanı ilevsüslü harab olmuş selim yıldırım  han vardı.

12.Eskizagradaki  han, hamam, dükkan ve çarşılar Hamza bey vakfiyesinin malları biliniyor.

13.PLOVDİF-FİLİBEDE-   3 adet han, köprünün karşısındakiler. Ve çarşıları.

14.Filibede yaralı dervişler ve kadiri ğülşen tekkeleri 2 adet olarak

15.Filibede Zalpaşa ve ŞAHABEDİN PAŞA  AİT   TOPLAM  8 HAN VARMIŞ.

16.Filibede birde çok güzel kervansaray varmış

17.Filibede  hamamlar ve  kaplıçalar çok ünlü imiş. 8 adet  hamam   şimdi bire düşmüş.

18.Filibede Osmanlı Türklerinin  165 adet sarayı nın hepside hamamla berabermiş.

19. Filibe  carşılarında  899 adet dükkan varmış.

20.Filibede saat tepe  kulesi hala çalışıyor.Bir ahşap köprü, birçok mimari türk evleri.

21.Filibe şehri 20 mihrabı   ve mabedi olan tarihi evleriyle adeta bir şehir müzesidir.

22.. Filibede şuandaiç ve dış mimarisinin güzeliğiyle Osmanlıyı unuturmayan150 ev var..

23.Haskova- UZUNCAOVA KÖYÜNDEkoçasinan cami  kiliseye  çevrilmiş.

Vidinde Osmanlının  BABAVİDA KALELERİ ÜNÜYLE DİLERE DESTANDIR.

25.Vracada Osmanlıdan kalan saat kulemiz  dimdik duruyor.

26.Yenizagr-Novazagora 7 Cami den kalan yeni yapılanla bir hamam ayaktadır.

27.SİVİŞTOV  ismet inönünün eşi  Mehibe inönün doğduğu yer evleri yıkılmış.

28.Dupniçede OSMANLIDAN KALAN SAAT KULESİ HALA GÖREVİNDE.

29.Russede-Ruscuk şehrinde levent tabya eski türk istihkamıydı-1910 yılı yıkılmıştır.

30.Şipka gecidindeRustürk savaşında12-14 agustozda12500 Türk askeri şehit olmuş.

31.Ahyolu-POMORİYE  kentinde 1 adet türbemiz ve 100 yakın Türk yaşayor.

32.Koprivşitsa- otlukköyde Bütün Türk evleri ve konakları ğüzeliğinle müze olmuştur.

33.Burgazın- Dülevo-Ayvacık köyünde eski bir tabyamız vardır.

34.Dobric- Babadagda güzel bir kalemiz,,bir baba tekkesi, ziyarete açıktır.

35.Slivenin Jeravna kocabalkanın ortasında Türk evleri ve sultan  seyis yetiştirme  at ahırları .

36.Burgaz  liman şehrinde  Türk konsolosluğumuz ve kaldığı yapılar.

37.Eskizagra-cirpan şehrinde camiler ve medereseler varmış1488 de kurulmuşlar.

38.Filibede camiler dışında Türk evlerinin çokluğu hepside kültür anıtı ilan edilmiştir.

39.Harmanlı şehrinde  cami ve türk okulu ilk ve orta vardı şimdi  Bulgarca olmuş.

40.Harmanlıda Uludere üzerindeki takozlu köprü  imarı1585 yılı.

41.Hasköyde   tarihi kaplıçalar ve hamamlar  türk evlerinin varlığıda  celediçidir...

42.haskovada büyük cami, büyük han ve cami vakfı  yıkılıyor.

43.Svilenğrad şehrinde camiler yıkılarak ahır haline getiriliyor. Acınacak bir durumdur.

44. Svilengradta  mimar Sinan köprüsü ayakta olup- 60 evi sorgusuz yakmışlar.

45.İhtimanda  imaret cami eneskicamidir1395 yılarından kalma çan çekiyor.

46.İhtimanda  yüksek duvarlar Osmanlıdan kalma  evler kuleleri  dikkat cekiyor.

47.Slivendeki 15 aba ve şayak   dokuma  fabrikası var olduğu dikkat cekiyor.

48.Slivendeki  meşhur Osmanlı yapımı kaplıçalarda   ünlüdür.

49.Razgrad ili kalova köyü  camisi ve ismet inönünün  anası Cevriye Temelinin doğduğu köy

50.Razgrad ili karagözköyde  cami,  karagöz  tarihi taş çeşmesi ve Hüseyin pehlivanın köyü.

51.Razgrad ili  yenibalabanlar köyünde cami ve tarihi evler.

52.Filibe Stoletovo köyünde Osmanlıdan kalma ılıça ve kaplıçaları.-bulgarlaştırılmış.

53.Karnobat şehrinde Sinan bey cami ve türk hamamı hala ayaktadır.

54. Karnobatlılar cevre köylülerinle gençlerin Bulgaristanda Asker olmayarak TCgitmesi.

55.Karlova şehri  Osmanlının  sanayi şehirlerinden biriymiş kaytan üretiyormuş.

56. Karlova şehrinde meşhur gül yagçılığı ve çeviz yagı üretimi yapılıyormuş

57.Karlovada Osmanlı  kalan evlerin duvarları resimli ve motiflidir. Çeşmeleri vardır.

58. Karlovada  ahşap bir köprü ve 1877-78 savaşında şehit edilmiş Türklerin  varlığıdır.

59.Karlovada eski Türk el sanatları korunarak  şehir kaplıçalarıda meşhurdur.

60.Karlovada  karlı ali bey  cami fatih sultan mehmedin komutanlarından  adını almıştır.

61.Şipka ve şeynova  köylerinde ve kartalyuvası kayalıkları-kazanlık  şehitlerimizin mekanı.

62. Kotel-Kazan ŞEHRİ 1573 YILI Türkler kurarak kendi tipik mimarisinle korunmaktadır.

63.KAZANLIK ŞEHRİ1430 Yılı kuruluyor. Egitim ve zanatögretim merkezidir.

64. Kazanlıkta   8 camide tek sarıcapaşa cami kalmış,7 okul, 2 mederese, bir türbesi .

65. Kazanlık şehrinde Türk hamamı ve cevre kaplıcaları gül yagı üretim tesisleri var.

66Küstendilde  fatih cami ve hisarlık kalesi  vardır ve kaplıçalarıda ünlüdür.,evler,

67.Nikopol- Niğbolu   KALESİ-CAMİSİ- KONAK VE Türk evleri   burcları çok tur.

68.Nevrokop şehrinde  cami, kaplıcaları, köprüsü, zanatkarlıkları Semer ve ZİL YAPIMI.

69.Panagüriştede  köprü ve tarihi evler  Türklerden  çok korunmuşlar

70. Varna ili PRAVADI ŞEHRİNDE BİR ESKİ OSMANLI KALESİ VE CAMİ.

71.Filibe Rahmanlar-rozino köyünde  cami görkemlidir. Ahşap köprüleri var.

72. Filibenin ROZOVETS- RAHMANLI KÖYÜNDE  CAMİ  VE TÜRK EVLERİ.

73.Ruscuk  Tuna şehri Türk evleri, ESKİ TİREN GARI,,CAMİ, KARATERLİ MİMARİSİ.

Ruscuk şehrinde güçlü Osmanlı kalesi ve burcları vardı.sarayları konakları  hepsi vardır.

75.Sliven ili jıltibrak köyü – sarıyar  da ise güzel bir cami

76.Suluderbent- Sofya- momina banya  kaplıcaları  ve kalesi vardır.

77.Tatar PAZARCIK1488 osmanı kuruyor.kurşunlu camisi1667 yılı yapılıyor.  Cezaevi  var.

78.Yanbol-  tavşan tepede   ünlü  tümgeneralımız İSMAİL HAKKI PAŞA EMEKLİLİĞİ.

79Razgrad ili ostrova – adaköyde  cami ve evler.

80.Silistrenin  yenibaltacı köyünde   cami ve türk evleri varlığı.

Yukarıda sıraladığım  Osmanlı Türk Mimarisinle ilğili  Türk kültür eserlerimizin varlığını  Bulgaristanla ilğili çalışmalarda bulunan Balkanoloji başkanlığı yetkileleri Osmanlı döneminde N BU GÜNE KADAR Türklük ve Müslümanlık biribirinden kopmayan ve hiçbir zaman  ayrılmayan medeniyetimizin ve kültür  mirasımızın  mirasıdır. Ve kopmayan parcasıdır.Bulgaristandaki tarihi varlıklarımız ve kültür zenginliğimiz bizlere  baharda acan çiçekler gibi  buram buram  Türklük ve Müslümanlık medeniyetinin üstünlüğünü gösterdiği gibi  Türk M imarisindede insanlığın gözlerini  kamaştırıyor. EVET Bulgaristanda burjuva zamanında  Türklere kasıtlıda olsa 336 ilk ve orta okul vardı. Bunlarda cami köşelerinde  bulunuyordu. Buralarda35000 türk çoçuğu okuyordu.Bulgaristanda Burjuva çöktü Sosyalizm geldi. Türk ve Bulgar EŞİT OLACAK  VATANDAŞLIKTA AYRI ĞAYRI OLUNMAYACAK DENDİ. Dimitrof ve kolarof –cervenkof dönemlerinde Türklere  bir özgürlük  tanındı ve türk milleti Bulgaristanda rahat bir soluk aldi. UZAMADI. Jivkof dönemi başladı. Yıl 1965  İLK VE ORTA OKUL SAYISI 1556 OLDU  liselerde 167 adet oldu. Bunlarda toplam 158 üzerinde Türk çoçuğu  tahsil görmektedir.Brakamlar 1964 ve 65 dersyılı  sayılarıdır.ÜNÜVERSİTELER VE öğretmen okulları vardı, tiyatrolarımız vardı.  Türk  milleti istediği kadar  okuyordu.  Doktor ve mühendis  çıkabiliyor. Yazar ve şair  gazeteci oluyordu.

Baktı JİVKOF  BU Türk milleti azimle ilerleyor.1984 yılı sonu  Türklere her şeyi zından ederek soykırımı uyğulamaya gitti ve    her şeyi yasakladığı gibi isimler değişti, gelenek ve kültürümüzü değiştirdi. Lakin muhaffak olmadı.  Keser döndü sap döndü  kabak  JİVKOFUN BAŞINA PATLADI.. Dünya insan haklarını kandıramadı. Türkiyemizin  çiddi çalışmaları  üstün geldi. Bulgaristan  demokrasiye gecti. HAK VE ÖZGÜRLÜK  HAREKETİ Türklere

Aydın yolar acarak  özgürlüklerine kavuştular. Bulgarlar hükümetce  Türkiyemizden af diledi. ŞİMDİ Türk Bulgar birlikte Bulgaristanda kardeşce Barış içinde çalışmalarına günden ğünedaha ferahlı günlere ulaşmak için  cani ğönülden çalışmaktadırlar. ARTIK Bulgaristanın gelecegi kararmasın ebediyen parlak ve aydın olmasını dileriz.

Sayğı ve sevgilerimle Bulgaristan ve balkan Türklerine selamlar sunar başarılar dilerim.

 Balkanoloji Tarih ve Kültür  Dil  Başkanlığı  Niyazi Akkılıç- İstanbul-gaziosmanpaşa.

Email.niyaziakkilic.com.   Tel.05357910694.   http/. balkanolojicom.tr.gg./  http./hurbalkancom.tr.gg./  konu üzerinde  görüş ve bilğilerinize  tıklayınız.   Selamlar..