hürbalkan internet dergisi - Şumen'deki Tombul Cami Restore Ediliyor

Yazan: Niyazi Akkılıç,

Halk arasında dilden dile dolaşan bir efsane vardır: Eski zamanların birinde bir köyde bir baba bir gün oğluna bir sebepten dolayı çok kızar ve ‘Senden adam olmaz’ diyerek azarlar. Bu söze çok kırılan çocuk dönemin ilim ve kültür merkezi olan İstanbul’a gider, uzun bir ilim tahsilinden sonra paşa (vali) olur. Dönemin idaresi tarafından Şumen’e tayin olunur. paşa Şumen’e gelir gelmez askerlerine Madara taraflarında yaşayan babasını alıp getirmelerini emreder. Askerler Paşa’nın yaşlı babasını apar topar Şumen’e getirip Paşa’nın huzuruna çıkarırlar. Yaşlı baba oğlunu tanımıştır. Ama sesini çıkarmaz. Paşa babasına kendisini tanıyıp tanımadığını sorar. Baba ise tanıdığını söyler. Paşa ‘Sen bana küçükken çok kızmış ve senden adam olmaz demiştin. Bak ben okudum ve paşa oldum’ der. Baba ise oğluna ‘Ben sana paşa olamazsın demedim, adam olamazsın dedim. Sen yine de adam olamamışsın. Eğer adam olsaydın yaşlı babanı ayağına getirtmez kendin babanın yanına gelirdin’ demiş.
Bu hikayeyi duymayanımız belki yoktur. Zaten dilden dile dolaşan bir efsane olduğu için gerçekliği tartışılabilir; ama bu hikayenin Şumen’de geçtiği buralarda sık sık dile getirilir. Hikayedeki Paşa’nın Tombul Şerif Halil Paşa olduğuna dair halk arasında rivayetler vardır. Şerif Halil Paşa bu olaydan sonra Şumen’e babasının hatırasına bu camiyi yaptırır.
Restorasyon çalışmaları 263 yıllık cami şimdi büyük bir restorasyondan geçiyor. Çalışmalarla ilgili olarak Cami Encümen Başkanı ve Vakıf Başkanı Beyhan İlyas, 2004 yılında DPS lideri Ahmet Doğan’ın 50. doğum yıldönümünü kutlama vesilesiyle büyük bir konser organize edildiğini, bu konserden elde edilen gelirin bir kısmının bir kiliseye diğer kısmı ise Tombul Camii’nin restorasyonu için ayrıldığını ve bunun tamir için bir başlangıç olduğunu söyledi. DPS’ye bağlı Liberalna İntegratsiya Vakfı’nın bir restorasyon şirketi ile anlaşarak çalışmalara başlandığını kaydeden İlyas, 2004–2005 yıllarında çalışmaları devam ettiğini, 2005 yılının Kasım ayında Umman Sultanı tarafından 318 bin Euro bağış yapıldığını ve 13 Aralık 2006 tarihinde ihaleyi kazanan şirket ile gerekli anlaşma yapıldıktan sonra çalışmalara başlandığını aktardı. İlyas şöyle devam etti: ‘Bu çalışmalar kapsamında caminin depreme dayanıklı olup olmadığı hakkında araştırmalar yapıldı. Yağmur yağdıktan sonra toplanan sular caminin temeline gidiyordu. Bu da ciddi şekilde nem ve rutubet yapıyordu. İç avluda yeni kanalizasyon sistemi yapılarak bu problem giderildi. Bir diğer problem ise kubbeden gelen nem ve rutubetti. Bunun için kubbenin iç ve dış kısmının tamiratı yapılacak. Kubbenin dışındaki kurşun tamamen değişecek. Anlaşmaya göre 30 Ağustos’a kadar çalışmalar tamamlanması gerekiyor.’ Cami ayrıca Bulgaristan’ın 100 milli turistik merkezlerinden biri konumunda bulunuyor. Süsleme sanatı büyük ilgi görüyor. Caminin süsleme sanatının zamanında herkesi hayran bırakacak şekilde yapıldığını vurgulayan Beyhan İlyas, süsleme sanatı hakkında çok zengin bir cami olan Tombul Cami'nde 2005 yılında yapılan çalışmalarda birbirinden harika motifler ortaya çıkarıldığını söyledi. Süsleme sanatı konusunda çalışmaların tamamlanma dönemi ifade eden İlyas, bunun tam olarak bitirilmediğini söyledi.